60 Yıllık Serüven: ‘My Brilliant Friend’ – Yeliz Gün

My Brilliant Friend, Saverio Costanzo tarafından HBO ve İtalyan Rai Fiction kanalı için yaratıldı. İtalyanca ve Napoli dilinde izleyicilerle buluşan dizi, karakterlerinin yetişkinliğe geçiş evresine odaklanan bir yapım olarak üç sezondur izleyicilerle buluşuyor. Dizi adını İtalyan yazar Elena Ferrante’nin Napoli serisindeki dört romanın ilkinden (Benim Olağanüstü Akıllı Arkadaşım) alıyor. Yapımcılar, roman serisinin tümünü sekizer bölümden oluşan dört sezona uyarlamayı düşünmüş.

Ülkemizde TV+’ta izleyicilerle buluşan dizinin ilk iki bölümü 2018’de 75. Venedik Uluslararası Film Festivali’nde gösterildi. Ardından HBO’da prömiyerini yaptı. Ferrante’nin serisinin ikinci romanına dayanan ve My Brilliant Friend: The Story of a New Name başlıklı ikinci sezon 2020’de ekranlara geldi. İkinci sezonun ilk iki bölümü, 27-29 Ocak 2020 tarihleri arasında bazı İtalyan sinemalarında da gösterildi. Serinin Terk Edenler ve Kalanlar isimli üçüncü romanından uyarlanan üçüncü sezon geçtiğimiz şubatta ekrana geldi. Son romandan uyarlanan dördüncü ve son sezonu da muhtemelen 2023’ün başında izleyebileceğiz.

My Brilliant Friend, 1950’lerde Napoli’nin fakir bir mahallesinde büyüyen iki yakın arkadaşı, Elena Greco ve Lila Cerullo’yu odağına alıyor. Karakterlerimizi gençliklerinden yetişkinliklerine kadar takip ediyoruz. Zeki ama utangaç Elena eğitimine devam ediyor ve sonunda zengin seçkinler arasına yükseliyor ancak açıksözlü Lila, ailesi tarafından okuldan alınıyor ve istismar dolu bir evlilikle mücadele etmek zorunda kalıyor.

My Brilliant Friend’in ilk üç sezonunda Elena ve Lila karakterlerini Margherita Mazzucco ve Gaia Girace canlandırıyor. Elisa Del Genio ve Ludovica Nasti de ilk sezonda karakterlerin çocukluklarını canlandırıyor. Dördüncü sezonda Elena rolünü, karakterin daha ileri yaşlarını canlandıran Alba Rohrwacher üstlenecek. Lila’nın yaşlı versiyonu için oyuncu seçimi henüz açıklanmadı.

Saverio Costanzo dizinin yaratıcısı. Yapımcılığı ise Lorenzo Mieli ve Domenico Procacci üstleniyor. The Young Pope dizisinin yaratıcısı Paolo Sorrentino da yine yapımcılar arasında. Francesco Piccolo, Laura Paolucci ve Saverio Costanzo dizinin senaryosunu kaleme alan isimler. Dizinin uyarlandığı romanın yazarı Ferrante de senarist kadrosunda. Dolayısıyla aslında romanlara epey sadık bir uyarlama var karşımızda. Romanın yapısına kadar neredeyse her şey korunmuş.

Ferrante’nin romanları 2011’de ilk yayımlandığında, özellikle kadınlar arasındaki yakın arkadaşlığın güzelliklerine ve daha zorlu yönlerine (kıskançlık, karşılıklı bağımlılık gibi) gösterdiği dikkati takdir eden, büyük ölçüde kadın okurlardan oluşan sadık bir takipçi kitlesi kazanmıştı. Ferrante, Lila ve Elena karakterleriyle, birbirini mükemmel şekilde anlamak için konuşmaya bile gerek duymayan iki arkadaş yaratmıştı yazar. Lila’nın çarpıcı bakışları ve zekâsı, girdiği her ortamda en çekici varlık haline gelmesini sağlıyordu. Buna karşılık Elena, kendi çalkantılı duygularını bastırabilmek için tüm hayatını kendisini küçümseyerek geçiriyordu. Birbirlerinin zıddı olan ama her zaman bir arada kalmayı başaran iki arkadaş.

Dizi günümüzde başlıyor ve Elena Greco’nun yetişkin bir kadınken kaleme aldığı yazılarını kullanarak çocukluk anılarını, asla anlatmayacağına söz verdiği bir hikâyeyle izleyiciye aktarıyor. Birinci sınıfta Elena, Lila (Ludovica Nasti) ile tanışır. Elena akıllı ve çalışkandır, Lila ise zeki ve yeteneklidir. Elena en iyinin en iyisi olmak için kendini kitaplara gömer, Lila ise kendisine verilecek notların ötesine geçmeyi amaçlar.

İkili arasında rekabete dayalı hassas bir dostluk gelişir. Elena, Lila’nın bilgisi kadar olağanüstü öğrenme yeteneğinden de etkilenir. Aynı mahallede benzer ekonomik şartlarda büyümelerine rağmen Lila’da zekâyla karışık bir kurnazlık vardır; Elena bunu anlamakta zorlanır. Napoli’nin dışındaki küçük bir kasabada mahsur kalan Elena ve Lila, şiddet dolu sokaklarda birlikte gezinirler. İlk bölümde ortaya düzinelerce farklı karakter de çıkıyor. Bazen kimin kim olduğunu takip etmekte zorlanıyorsunuz ancak bu karakterlerin bazıları bir süre sonra herhangi bir etki bırakmadan ortadan kayboluyor.

Dizide karşımıza çıkan sınıf meselesi birçok karakterin kimliğini oluşturuyor. Lila’nın erkek kardeşi Rino örneğin, patronlarının babasına davranışlarıyla deliye dönüyor. Onları bu kasabadan kovma arzusu Rino’yu başarıya götürüyor. Her iki kızın da ebeveynleri, özellikle ortaokul ve lise eğitiminin ne denli pahalı olduğunu düşünerek eğitime şüpheyle yaklaşıyor. Anne ve babalar kendi yaşam tarzları içinde o kadar boğulmuşlar ki çocuklarının zekâsını ve onlara sunulan fırsatları kıskanıyorlar adeta. Büyüdüklerinde kendilerinden daha iyi bireylere dönüşebileceklerini gören babalar, kızlarına vurmaktan çekinmiyor. Ebeveynlerin çocukları için daha iyi yaşamlar isteyeceği anlayışıyla büyüyenler için epey tuhaf bir durum bu.

Dizinin geneline baktığımızda Elena ve Lila’nın pasif karakterler olduklarını görüyoruz. Yapabilecekleri seçimleri yapıyorlar elbette ancak dizi bu kararları başkalarının dayattığı sonuçlarla çerçevelemeyi seçiyor. Kızlar, ebeveynlerini kızdırmamak ve sahip oldukları sınırlı bağımsızlıklarını kaybetmemek için pek çok şeyi gizlice yapıyorlar. Bu kızlar, erkek kardeşlerinden “daha az” öneme sahip, sınıfta sessizce gözlem yaparak bir şeyler öğrenmeye çalışan sakin çocuklar. Etraflarındaki dünya yolsuzluk, cinayet ve ihanetle dolu ama olay örgüsü, eğitim ve dostluk yoluyla tüm bunlarla nasıl mücadele ettiklerini gösteriyor.

Görsel olarak çarpıcı, duygusal olarak derin ve yıkıcı bir dizi My Brilliant Friend. Costanzo, bu belirli zamanda, bu belirli yerde, sınırlı alanlarda ortaya çıkan çok samimi bir portre yaratmayı başarmış. Dizinin ritmine kapılıp gidebiliyorsunuz. Keşfetmeye değer bir dizi…

Bu yazı, Episode’un 37. sayısında yayımlanmıştır.