Animasyon filmler, göründüklerinden daha fazlasını barındırır. Hiçbir zaman yalnızca ‘çocuk filmi’ değillerdir ki ‘çocuk filmi’ neden küçültücü bir söz olarak kullanılır? Çocuk filmleri denilip geçilen, çizgi film denilerek azımsanan animasyonlar çocukların da yetişkinlerin de gelişimlerinde etkili olabilir oysaki. Aynı şekilde aksi yönde de kullanılabilir elbet. Bunun en iyi örneği çift kutuplu dünyada ABD’nin, Mickey Mouse’u anti-komünist propaganda malzemesi olarak kullanıldığı filmler.
Çocukların sinemaya aileleriyle birlikte gittiği düşünülerek yetişkinlerin de ilgisini çekebilecek animasyon filmler yapma fikri çok yeni bir şey değil. Ancak özellikle son yıllarda bu durumun daha fazla göz önünde bulundurulduğunu söyleyebiliriz. Bu yazıda son yılların iyi animasyonlarından değil, Disney+’ta yer alan gizli hazinelerden ve kendi unutamadığım, defalarca kez izlediğim animasyonlardan söz edeceğim. Önce biraz gerilere gideceğiz, televizyonda izlediğimiz eski Disney yapımlarına… 2000’lerden sonra ise özellikle çizimleriyle dikkat çeken unutulmaz yapımları belki biraz tekrarlayacağız. Bana kalırsa bunlar öyle etkileyici filmler ki tekrarlamaktan zarar gelmez. Hala izlememiş olanlarımız içinse yeni bir kapı aralayacağını düşünüyorum.
1.Pokahontas
Hiçbir zaman aşağıdaki filmler kadar da ünlü olmamış ancak benim için bütün listelerin başı Pokahontas. İlk film 1995 yılında çekilmiş. Kendimi de biraz old school bir insan olarak gördüğümden çoğunlukla “Serilerin ilk filmi, en iyi filmdir,” fikrine yakınım ama siz Pokahontas 2’yi de Disney+’ta izleyebilirsiniz. Bu durumun bence en büyük istisnası Shrek 2, şu anda konumuz bu olmadığından ara not olarak okuyup devam edelim. Pokahontas, beyaz adama karşı genç, güçlü bir Kızılderili kadın. Hikâye aynı zamanda Amerikan tarihine de ışık tutuyor. Beyaz adam bir şekilde sempatikleştirilse de ana karakterimiz Pokahontas, onun cesareti ve bakış açısı. Pokahontas’ın güçlü karakteri bende çocukluğumun unutulmaz bir anısı olarak yer etti. Yetişkin olunduğunda bu filmlerin tekrar izlenmesiyse insanı bambaşka şeyler düşünmeye sevk ediyor. Benzer bir diğer old school Disney karakteri Mulan. İlk Mulan filmi 1998’de çekilmiş. Pokahontas kadar bende yer etmesi de onu da analım. Yine Disney+’ta izleyebilirsiniz.
2.Peter Pan
Walt Disney’nin en eski klasiklerinden biri Peter Pan. Peter Pan’da roller tartışmaya açık olsa da iyi bir başka animasyon olduğu kuşkusuz. Büyümeyen çocuk Peter Pan ve yetişkin çocuk Wendy karakterlerini yetişkin bir bakış açısıyla izlemek belki çocukken izlemekten daha sağlıklı. Animasyonun en dikkat çekici yanlarından biri; henüz teknolojinin bugünkü kadar gelişkin olmamasına rağmen yaratılan fantastik atmosferin başarısı.
3.Dumbo
Disney+’ta iki farklı Dumbo göreceksiniz. Biri 1941 yılında çekilen klasik hikâye diğeriyse 2019 yılında gerçekleştirilen yeniden yapım. Bu listedeki bütün filmler için benzer bir durum söz konusu. Ancak özellikle Dumbo çok iyi bir kıyas sunuyor. İki film arasındaki teknoloji farkı ikinci Dumbo’da oldukça gerçekçi masmavi gözlü bir yavru fille tanışmamızı ve malum farkı da görmemizi sağlıyor. Hikâyeye yapılan eklemeler, akıştaki değişim klasik öyküyü aratıyor. Kocaman kulaklarıyla dışlanan yavru fil Dumbo ve başından geçen zorluklar hem çocuklar hem de yetişkinler için farklılara dair ilerici bir bakış açısı sunuyor.
4. Bambi
Öncelikle belirtmem gerekiyor ki Dumbo’yla Bambi’yi aynı gün izlemeyin. Bu sevimli, yavru hayvanların başından geçenleri çocukken de izlemek zordu, hala zor. Klasik Bambi hikâyesi 1942 yapımı ama tabii, 2006 yapımı Bambi 2’yi de Disney+’ta bulabilirsiniz.
5. 101 Dalmaçyalı
1961 yapımı orijinal 101 Dalmaçyalı yalnızca hayvanların dünyasını yansıtmıyor. İnsan ve hayvan arasındaki ilişkinin de boyutlarını göz önüne sermiş oluyor. Hayvanı yalnızca faydalanacak bir şey olarak görebilecek olan da onunla dostluk kurabilecek olan da insan. Bu noktada övmeden duramayacağım Cruella’yı da izlemeniz gerektiğini belirtmeliyim. Özellikle Joker filminden sonra anti-kahramanlara olan ilgiyi fark eden Disney, zor bir anti-kahramanla iyi bir film ortaya koydu. 2021 yılında çekilen Cruella, Emma Stone’un oyunculuğu ve görsel olarak başarısıyla oldukça dikkat çekici. Hikâyenin akışı gerçekçi ve ritimli başlasa da sonlarına doğru birkaç farklı kırılma noktası deniyor. Yine de iyi bir kurgu oluşturduğunu düşünüyorum.
6. Pinokyo
1940 yapımı orijinal Pinokyo animasyonuna karşılık 8 Eylül’den itibaren 2022 yılında çekilen Pinokyo filmini de Disney+’ta izleyebileceğiz. Hepimizin bildiği hikâyeden söz etmeye gerek yok ama yeni filmde yine hikâyenin akışında farklar söz konusu.
7. Leydi ile Sokak Köpeği
Çocukluğumuzdan çıkıp gelen Leydi ile Sokak Köpeği, üç farklı dönemi kıyaslamamızı sağlıyor. Orijinal animasyon 1955 yapımı, animasyon teknolojisinin sıçrama yaptığı 2000 sonrasından ikinci filmi (2001) ve 2019 yapımı son Leydi ile Sokak Köpeği’ni arka arkaya izleyerek hem hikâyenin anlatım biçimini hem de değişen animasyon teknolojisini gözlemleyebiliyoruz.
Disney+ doğal olarak Walt Disney animasyonlarının geçmişten günümüze çok iyi bir seçkisini sunuyor. Her film üstüne ayrı ayrı konuşmaya değer. Yeni bir Disney animasyon listesinde görüşene dek eski filmlerle yeni filmleri kıyaslayarak izlemenizi tavsiye ederim.
İyi seyirler…
