Türkiye Sineması’ndan Güçlü Kadınlar

8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nde Türkiye Sineması’nın güçlü kadın hikâyelerini sizler için derledik. Geçmişten günümüze Türkiye Sineması’na bir bakış sunan listede mücadeleci, yaşadığı zorluklara göğüs geren kadınları bulacaksınız. İyi seyirler…

Yatık Emine (1974)

Ömer Kavur’un Refik Halit Karay’ın öyküsünden uyarladığı Yatık Emine, I. Dünya Savaşı sürecinde geçen bir dönem hikâyesi anlatırken Emine karakteri üzerinden kadının konumunu da ortaya koyuyor. Emine, kasabaya sürülen bir hayat kadını. Bu yüzden kasabalılar tarafından sert biçimde dışlanıyor. Bir yandan da kasaba halkı için merak edilen, yeni bir şey Emine. Kavur, filmlerinde küçük yerde yaşayan insanların dışarıdan olan her şeye karşı tepkisini ortaya koyan bir yönetmen olarak Emine’yle kendi anlatım dilini bu filmde birleştiriyor. Emine karakteri olarak izlediğimiz Necla Nazır’a Serdar Gökhan, Bilal İnci, Mahmut Hekimoğlu ve Nubar Terziyan gibi isimler eşlik ediyor.

Çalıkuşu (1966)

Reşat Nuri Güntekin’in idealist öğretmen Feride’nin hikâyesini anlattığı Çalıkuşu romanını bilmeyen yoktur. Dizi uyarlamalarından da hatırlayacağınız romanın film uyarlamasında, yönetmenliği Osman Seden üstleniyor. Filmin bir diğer ilgi çekici yanı Feride karakterini Türkan Şoray’ın canlandırması. Şoray’a Kartal Tibet, Kadir Savun, Parla Şenol ve yine Yeşilçam’ın unutulmaz ismi Nubar Terziyan eşlik ediyor. Feride’nin Anadolu kasabalarını dolandığı öğretmenlik sürecinde I. Dünya Savaşı’nın yoksul halk üzerindeki izlerini izliyoruz.

Aaahh Belinda (1986)

Atıf Yılmaz-Müjde Ar ikilisinin kadın filmlerini artık duymayan kalmadı. Bana kalırsa çok da iyi oldu. Sinemamızın değerli yönetmenlerinden Atıf Yılmaz ve güçlü kadın oyuncularından Müjde Ar’ın dikkat çeken işleri kadının toplumsal konumuna ilişkin filmlerimiz de olduğunu hatırlatıyor. Aahh Belinda, tiyatrocu (modern) kadının bir reklam filmiyle içine düştüğü geleneksel aile yapısını ve buradan kaçmaya çalışmasını anlatıyor. Anlatım dili açısından da film, sinemamızda o güne kadar denenmemiş gerçeküstücü bir tarz benimsiyor. Senaryosu Barış Pirhasan’a ait olan filmin oyuncu kadrosunda; Yılmaz Zafer, Macit Koper, Güzin Özipek, Füsun Demirel ve Tarık Papuççuoğlu gibi isimler yer alıyor.

Asiye Nasıl Kurtulur (1986)

Atıf Yılmaz-Müjde Ar ikilisinin aynı yıl içinde gerçekleştirdiği bir diğer iş Asiye Nasıl Kurtulur. Esasında Asiye’yi Aahh Belinda’nın içindeki tiyatro provasında görüyoruz. Hatta oyunda başrolü kimin canlandıracağına ilişkin bir çatışma da yaşanıyor. Vasıf Öngören’in yapıtından uyarlanan filmde, hayat kadını Asiye’nin yaşamını izliyoruz. Filmi izleyecek olanlara ismi biraz değiştirerek “Asiye kurtulur mu?” sorusunu da biz sormuş olalım. Asiye’yi canlandıran Müjde Ar’a Ali Poyrazoğlu, Hümeyra ve Yaman Okay gibi isimler eşlik ediyor.

Benim Sinemalarım (1990)

Filmden söz etmeden önce Füruzan’ın içinde Benim Sinemalarım’ın da yer aldığı öykü kitabını okumanızı şiddetle tavsiye ederim. Füruzan, Türkiye Edebiyat tarihi açısından yeri tartışılmaz bir yazar bana kalırsa. Sinemaya olan düşkünlüğünü de yazdığı öykünün ötesine geçerek film çekmeye kadar vardırıyor. Füruzan’ın kaleminden ve Gülsün Karamustafa’yla birlikte yönetmenliğinden çıkan Benim Sinemalarım, hayatta en sevdiği şey sinemaya gitmek olan yoksul bir genç kadının yaşamına odaklanıyor. Hülya Avşar’ın başrol Nesibe’yi canlandırdığı filmde Güzin Çorağan, Yaman Okay, Ayşegül Uygurer gibi isimler yer alıyor. Film, uluslararası festivallerde de beğeni toplamış bir yapım.

Toz Bezi (2015)

Yönetmenliğini Ahu Öztürk’ün yaptığı Toz Bezi, Yakın Dönem Türkiye Sineması’ndaki önemli işlerden. Film; evlere temizliğe giden, sigortasız, görünmez işçi kadınları merkeze alıyor. Yukarıdaki filmlere kıyasla ritmi daha düşük olan film, sinemamızın yakın dönemde benimsediği karanlık tarzı barındırmakla birlikte içerik itibariyle dikkat çekici bir yere oturuyor. Filmin oyuncu kadrosunda; Asiye Dinçsoy, Nazan Kesal, Serra Yılmaz, Didem İnselel gibi isimler yer alıyor. Filmi, TV+ ve BluTV üzerinden izleme imkânınız var.

Mustang (2015)

Beş kız kardeşin başlangıçta normal görünen ancak film ilerledikçe şaşırdığımız zorlu hayatlarını anlatan Mustang, Deniz Gamze Ergüven tarafından yönetildi. Türkiye’de ve dünyada çeşitli festivallerde gösterilen film, César En İyi İlk Film Ödülü’nün de sahibi. Beş kız kardeş ev hapsinde yaşadıkları hayatlarından kurtulup kendilerine başka bir yol çizmenin mücadelesini veriyorlar. Filmin ana karakterlerini yetenekli genç oyuncular Güneş Şensoy, Doğa Doğuşlu, Elit İşcan, Tuğba Sunguroğlu ve İlayda Akdoğan canlandırıyor. Filmi BluTV ve Apple TV+ platformlarından izleyebilirsiniz.

Nefesim Kesilene Kadar (2015)

Emine Emel Balcı’nın yönettiği Nefesim Kesilene Kadar, bir tekstil atölyesinde ortacılık yapan Serap’ın hikâyesini anlatıyor. Mecburen ablası ve eniştesinin yanında yaşayan Serap’ın hayattaki tek isteği uzun yol şoförü babasıyla birlikte yaşamak. Babasının kendisi kadar hevesli olmadığını fark etmesi Serap’ı hayal kırıklığına uğratıyor. Film, Serap üzerinden işçi kadınların yaşadığı ayrımcılığı göz önüne seriyor. Filmin oyuncu kadrosunda; Esme Madra, Gizem Denizci, Sema Keçik ve Uğur Uzunel yer alıyor. Filmi Apple TV+ dijital platformundan izleyebilirsiniz.

Sibel (2018)

Çağla Zencirci ve Guillaume Giovanetti’nn yönettiği filmde ana karakter Sibel, filmin başından sonuna kadar başına buyruk, kendi kararlarını veren, güçlü bir genç kadın olarak karşımıza çıkıyor. Görüntüleriyle de dikkat çeken film, Karadeniz’in bir dağ köyünde yaşayan ve yalnızca unutulmuş bir ıslık diliyle iletişim kuran Sibel’in hikayesini anlatıyor. Sibel, köylüler tarafından dışlanan, uğursuz olduğu düşünülen, yalnız bir kadın. Dağlarda tanıştığı bir adamla birlikte hayatı değişime uğrayan Sibel, babasına ve tüm köye karşı durarak kendi hikâyesini yazmanın mücadelesini veriyor. Filmin başrolünü canlandıran Damla Sönmez’e Emin Gürsoy, Erkan Kolçak Köstendil ve Elit İşcan eşlik ediyor. Mustang’in kadrosunda da yer alan Elit İşcan hem yer almayı tercih ettiği filmlerle hem de performansıyla adından söz ettirmeyi başaran bir genç oyuncu. Filmi Apple TV+’ta izleme şansınız var.