Doç. Dr. Zeynep Gürer, Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümü
Doç. Dr. Mert Gürer, Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon ve Sinema Bölümü
Ay Yapım’ın yeni şirketi AI Yapım tarafından yapay zekâ teknolojisi ile üretilen ilk dizi olan Castle Walls’un tanıtımının yayınlanmasıyla dizi ve film endüstrisinde yeni bir dönemin başlayacağının da sinyalleri verildi. Alamut Kalesi’ni merkeze alan hikâyesiyle dizinin 15’er dakikalık 3 bölümden oluşması planlanıyor. Kerem Deren ile Çisil Hazal Tenim’in senaryosunu yazdığı dizinin tanıtımından anlaşılacağı üzere, mekân ve karakter tasarımları yaratılmak istenen evrenin dokusuna uygun olarak yapay zekâ (YZ) araçları ile görselleştirildi.
Anadolu Ajansı’nın haberine göre, “bu mini dizi insan hayal gücü ile yapay zekâ üretkenliğini bir araya getirerek modern zaman hikâye anlatıcılığını farklı bir boyuta taşıyacaktır.” Bu örnekten hareketle yapay zekâ tabanlı üretkenliğin dizi ve film ekosisteminde nasıl bir dönüşüm yarattığını; sektör açısından ortaya çıkan avantajlar ve potansiyel sorunlar bağlamında tartışmak anlamlı olacaktır.
Yapay zekâ uygulamalarıyla üretilen veya desteklenen televizyon dizileri, geleneksel yöntemlerle üretilen yapımlardan belirgin biçimde ayrılıyor. Bu fark, YZ’nin üretim, dağıtım ve tüketim süreçlerine entegrasyonuyla birlikte daha da görünür hale geliyor. YZ’nin film ve televizyon endüstrisinde kullanılması, yeni bir yayıncılık dönemine geçişe işaret ediyor.
Geleneksel yöntemlerle üretilen içeriklerde film stüdyoları, izleyici kitlesini anlamak için kamuoyu araştırmaları ve geleneksel ölçüm tekniklerinden yararlanırken YZ tabanlı yazılımlar, bir film veya dizinin başarı olasılığını, hangi oyuncuların tercih edilmesi gerektiğini, hangi tür ve konuların öne çıkarılacağını, hatta hedef kitlenin nasıl belirleneceğini geçmiş verilerden yararlanarak tahmin edebiliyor. Bu algoritmalar, risk hesaplamasında yapımcılara yardımcı olurken başarılı olma potansiyeli yüksek fikirleri diğerlerinden ayırmada da kullanılıyor. YZ, araştırma ve planlama süreçlerini önemli ölçüde hızlandırıp kolaylaştırıyor.
Pelikül döneminde bir filmin senaryosundan kurgusuna kadar her aşama titiz bir hazırlık ve uzun bir yapım süreci gerektirirken YZ’nin yazdığı senaryolar, mevcut teknolojik sınırlılıkları gözler önüne seriyor; kimi zaman garip, mantıksız veya anlamsal bütünlükten uzak ifadeler içerebiliyor. Bununla birlikte teknik ilerlemeler sayesinde YZ içerik üretimini daha hızlı ve basit hale getiriyor. Geleneksel televizyon yayıncılığı; sınırlı süre kullanımı, sabit program akışı ve tek yönlü, etkileşimsiz bir yayın anlayışına sahipti. Buna karşın dijital platformlar YZ algoritmaları kullanarak kişiselleştirilmiş içerik önerileri sunuyor. Bu sistemler, kullanıcının izleme geçmişi, tür tercihleri, oyuncular ve süre gibi verileri analiz ederek kişiye özel öneriler oluşturuyor. Böylece seyir kültürü, toplu izleme alışkanlığından bireysel deneyime doğru evriliyor.
YZ tabanlı yazılım uygulamaları, film ve dizi endüstrisine büyük kolaylıklar ve zaman tasarrufu sağlıyor. YZ, geniş veri setlerini analiz ederek geleceğe yönelik tahminlerde bulunabilir ve karar alma süreçlerine destek olabilir. Bu durum, yapımcıların stratejik karar alma süreçleri üzerinde önemli bir etki yaratıyor. İçerik üretiminin otomatikleştirilmesi YZ sayesinde çok daha hızlı hale geliyor. Büyük bütçelerin harcandığı bu endüstride YZ’nin gişe başarısını önceden tahmin edebilmesi, stüdyolar için önemli bir avantaj sağlıyor. İzleyici kitlesini derinlemesine anlamak ticari getirisi belirsiz projelere yapılacak yatırımlardaki risk faktörünü en aza indiriyor. Ayrıca YZ, görüntüleme teknolojilerini geliştirerek çekim süreçlerini iyileştiriyor; örneğin gerçek zamanlı nesne tanıma ve netleme hassasiyeti gibi teknik ilerlemeler, insanın fiziksel sınırlarını aşan biçimsel çekimleri mümkün kılıyor.
Yapay zekâ tabanlı teknolojilerin gelişimi, dizi ve film endüstrisindeki üretim biçimlerini ve içeriklerini etkilerken izleyicinin dijital medya kullanımıyla şekillenen izleme pratiğindeki değişiklikler de YZ ile üretilen dizi ve film içeriklerine yönelik ilgiyi artıracak gibi görünüyor.
Yeni nesil izleyicilerin dijital platformlardaki kısa video tüketimleri artıkça odaklanma süreleri düşerken hızlı izleme opsiyonları ile içerik tüketim süreleri kısalıyor. Kısa olan ve hızlı akan içerikler sayesinde izleyici çok fazla türde video tüketebiliyor. Yeni medya ekosistemi izleyicinin sınırlı olan dikkatini çekebilmek için mikro içerikler (görsel hikâyeleri meme’ler vb.) üretip onların bu yöndeki beklentisini tatmin ediyor. Değişen izleme alışkanlığı geleneksel yöntemlerle üretilmiş dizi ve filmlerin de hızlandırılarak seyredilmesine yol açıyor. Dolayısıyla izleyicideki bu dönüşümün farkına varan dizi ve film endüstrisi YZ tabanlı içerik üretimlerini revize edecektir.
Bununla birlikte YZ uygulamalarının film ve dizi endüstrisinde yaygınlaşması, sektör çalışanları açısından olumsuz sonuçlar doğurabileceği yönünde endişeler yaratıyor. YZ, emek yoğun süreçleri sistematik hale getirerek yapımcılar için kolaylık sağlarken birçok kişinin işini kaybetme riskini de beraberinde getiriyor. Ayrıca YZ algoritmalarının gişede başarılı olmuş içeriklerden ürettiği veriler, hikâyelerin birbirine ben zemesine yol açabilir. Bu durum, tür ve tema bakımından kalıplaşmış yapımların çoğalmasına, özgün ve yenilikçi içeriklere ise daha az alan kalmasına neden olabilir. Böylece yüksek teknolojiye dayalı üretim biçimleri bireysel yaratıcılığı zayıflatan bir etki yaratabilir.
YZ’nin kullandığı tahmine dayalı analitik modeller (cinsiyet, ırk veya yaş faktörleri), insan kaynaklı önyargıları kalıcı klişelere dönüştürebilir. Ayrıca YZ tarafından üretilen senaryo, görsel materyal veya sanal kişiliklerin ortaya çıkardığı telif hakkı ve sorumluluk konularında hukuki altyapılar henüz netleşmedi. YZ’nin kötü niyetli kişiler tarafından manipüle edilme olasılığı ise ciddi etik kaygılar yaratıyor.
Sonuç olarak, yapay zekânın dizi ve film ekosistemine entegrasyonu, hem yaratıcı özgürlüklerin genişlemesine hem de etik ve estetik sınırların yeniden tanımlanmasına neden oluyor. Bu dönüşüm, teknolojinin sadece üretim aracı değil, aynı zamanda anlatının biçimini, temposunu ve duygusal etkisini dönüştüren bir yaratıcı güç olarak konumlandığını gösteriyor.
Önümüzdeki dönemde, insan yaratıcılığı ile yapay zekâ üretkenliği arasındaki denge, yeni hikâye anlatıcılığı çağının yönünü belirleyecektir. Castle Walls örneği, yapay zekâ teknolojilerinin dizi ve film üretim süreçlerinde yalnızca bir araç değil, aynı zamanda yeni bir yaratıcı ortak haline geldiğini gösteriyor. Yapay zekâ, üretim aşamalarını hızlandırarak maliyetleri düşürürken, hedef kitle analizlerini derinleştirerek stratejik karar alma süreçlerine katkı sağlıyor. Bu durum, küresel içerik üretiminde verimlilik, kişiselleştirme ve erişilebilirlik açısından önemli fırsatlar sunuyor.
